Sotirios Pastàkas | Τ.Θ. (traduzione di Chiara Catapano)

Di SOTIRIOS PASTÀKAS

traduzione di CHIARA CATAPANO

Τ.Θ. (Cassetta postale)

(Poesie in sette capitoli e due voci)

“La realtà si trova dentro i miei libri.
Tutto ciò che accade nella mia vita è fiction”
Etel Adnan

Sabato, 31 (sera)
I

I turisti italiani son rimasti senza frutta
e benzina sulle isole greche.
Lo sciopero dei camionisti produce
cancellazioni di prenotazioni a migliaia.
La Grecia ha nuovamente il suo posto d’onore
nei principali notiziari
assieme alla spiacevole notizia della morte a Roma
di Suso Cecchi D’Amico
all’età di novantasei anni.
È morto di recente anche Sanguineti,
che ha sostenuto l’abolizione
della proprietà nei mezzi di produzione
e io da quanto tempo non prendo in mano Dante.
Come scrivere dei camion, degli autisti,
come comprendere ciò che ci accade,
a noi Greci, se non leggi ad alta voce almeno
una volta la settimana, com’era solito fare
Borges con i suoi amici, la “Divina Commedia”?

Mercoledì, 4
I

Mi son scordato di dire che da Feltrinelli
m’imbattei per caso in Erich Fried: anche lui frugava
tra il teatro, la poesia, lo scaffale delle rivista,
era un po’ confuso. Grande poeta civile Gongora,
mi disse, degno di Dante. Gli proposi di prenderci
un campari soda, lì all’angolo. Mi seguì.
“Chi scrive oggi, in Grecia,
poesia civile?”. “Al.Ar. e Basiàk
con cognizione di causa, e un’altra mezza dozzina
qua e là”. “Sarete tanti” mi disse
“questo inverno”. Nove euro e mezzo appena
per il campari, e lì in piedi al banco
gliene offrii un altro.

Venerdì, 6
I

Esattamente undici anni fa, ho ospitato qui
mia madre. Luglio-Agosto del 2000.
Solo Raymond Carver, a me caro,
avrebbe potuto descrivere la simbiosi
con la sposa e il figlio, carpire il clima e la temperatura
dell’ospitalità d’un mese intero nella proprietà.
Il giorno del mio onomastico, abbiamo cucinato
il celebre “ragù di cavallo alla pastàkas”.
Le dicemmo ch’era filetto di manzo.
Lo mangiò con piacere, non ci capì nulla.
Ora potrei dirglielo, chiederle
scusa, farmi perdonare e raccontarle che l’ho presa in giro.
Soffre di demenza senile,
è mia sorella a Larissa a prendersene cura.
Pure glielo dicessi, nell’attimo stesso lo scorderebbe.
Quando piangerò sulla sua fossa appena scavata,
sappiate che piangerò solo per questo.
Un peccato che non potè essere perdonato,
una beffa senza remissione. Immaginate,
se ho cucinato carne di cavallo all’insaputa di mia madre
cosa avrei potuto servire alle mie donne, in seguito.

Martedì, 31
I

“Era d’agosto?”
Le due righe che cambiarono
il corso della poesia greca
del ventesimo secolo: due travi,
due assi, due spade. Il carro
falcato di Kavafis prese a mietere
discendenti e antenati, l’incredibile
macchiana di Kavafis iniziò a funzionare
assieme alla sublime autoironia
al saggio se preferite dubbio
(ci ha portati davvero assai lontano…)
dell’artigiano dinnanzi all’opera
finita l’implacabile punto di domanda:
era d’agosto
“agosto era?” quella sera…

Domenica, 12
II

Ogni qual volta mi sintonizzo sul Terzo
è come incontrassi due tre amici
che ascoltano esclusivamente il Terzo Canale
e parlassi con loro. Ogni volta
che mi sintonizzo sul Terzo, mi sintonizzo
con l’aldilà, con Ghiorgos Drandhakis.
Ascoltava solo il Terzo la buonanima.
È morto solo e senza sostegno con la cornetta
del telefono in mano, mentre ascoltava
il Terzo Canale. Adesso che 5 anni appena
mi separano dall’età
della sua morte, ciò che più temo
è di morire pure io solo, senza sostegno.
Mille volte la Morte tra la gente, in mezzo a tanta gente.
Sarà per questo che sono sempre in viaggio
ultimamente: sia mai mi prenda
la morte, solo e indifeso dentro casa.

---

Σωτήρης Παστάκας | Τ.Θ.

(Ποιήματα σε επτά κεφάλαια για δυο φωνές)

«H πραγματικότητα βρίσκεται στα βιβλία μου.
Ό,τι συμβαίνει στην προσωπική μου ζωή είναι φιξιόν»
Ετέλ Αντνάν

Σάββατο, 31 (βράδυ)
α΄

Οι Ιταλοί τουρίστες έμειναν χωρίς φρούτα
και βενζίνη στα Ελληνικά νησιά.
Η απεργία των φορτηγατζήδων προκαλεί
χιλιάδες ακυρώσεις στις κρατήσεις.
Η Ελλάδα έχει πάλι την τιμητική της
στα κεντρικά δελτία ειδήσεων
μαζί με το δυσάρεστο νέο πως πέθανε στη Ρώμη
σε ηλικία ενενήντα έξι ετών
η Σούζο Τσέκι Ντ’ Αμίκο.
Πέθανε πρόσφατα κι ο Σανγκουινέτι,
που υποστήριζε την κατάργηση
της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής
κι εγώ έχω καιρό να ξαναπιάσω τον Δάντη.
Πώς να γράψεις για τα φορτηγά, τους οδηγούς,
να κατανοήσεις τι μας συμβαίνει
σαν Έλληνες, αν δεν διαβάζεις φωναχτά τουλάχιστον
μια φορά την εβδομάδα, όπως έκανε
ο Μπόρχες με τους φίλους του, τη «Θεία Κωμωδία»;

Τετάρτη, 4
α΄

Ξέχασα να πω, πως στου Φελτρινέλι,
συναπάντησα τον Erich Fried: έψαχνε κι αυτός
για θέατρο, για ποίηση, το ράφι με τα περιοδικά,
τα ’χε λίγο χαμένα. Μέγας πολιτικός ο Γκόνγκορα,
μου είπε, ισάξιος του Δάντη. Πρότεινα να πάμε
για ένα καμπάρι-σόδα στη γωνία. Μ’ ακολούθησε.
«Ποιος γράφει πολιτική ποίηση, σήμερα
στην Ελλάδα;». «Ο Αλ. Αρ. κι ο Μπασιάκ
συνειδητά, άντε κι άλλοι πεντέξι στη χάση
και τη φέξη». «Θα γίνεται πολλοί» μου είπε
«ετούτο τον Χειμώνα». Μόνον ενάμισι ευρώ
είχε το καμπαρίνο, κι όρθια εκεί στο μπαρ
τον κέρασα άλλο ένα.

Παρασκευή, 6
α΄

Πριν έντεκα χρόνια ακριβώς, φιλοξενούσα εδώ
τη μητέρα μου. Ιούλιος-Αύγουστος του 2000.
Μόνον ο αγαπημένος μου Raymond Carver
θα μπορούσε να περιγράψει τη συμβίωση
με τη νύφη και τον γιό της, να πιάσει το κλίμα και τη θερμοκρασία
της φιλοξενίας για έναν ολόκληρο μήνα στο κτήμα.
Ανήμερα της ονομαστικής μου εορτής, μαγειρέψαμε
το περίφημο «ragù di cavallo alla pastakas».
Της είπαμε πως είναι φιλέτο μοσχαράκι.
Το έφαγε με ευχαρίστηση, δεν κατάλαβε τίποτα.
Θα μπορούσα τώρα να της το πω, να ζητούσα
συγγνώμη, να εξιλεωθώ που την κορόιδεψα.
Πάσχει ωστόσο από γεροντική άνοια,
κι είναι η αδελφή μου στη Λάρισα που τη φροντίζει.
Να της το ’λεγα πάλι την ίδια στιγμή θα το ξεχνούσε.
Όταν θα κλαίω πάνω στον φρεσκοσκαμμένο λάκκο της,
να ξέρετε πως μόνο γι’ αυτό θα κλαίω.
Μια αμαρτία που δεν μπορεί να έχει συγχώρεση.
Μια κοροϊδία δίχως άφεση. Φανταστείτε,
αν μαγείρεψα αλογάκι στη μάνα μου εν αγνοία της,
τι μπόρεσα να σερβίρω στις γυναίκες μου, κατόπιν.

Τρίτη, 31
α΄

“Αύγουστος ήταν;”
Οι δύο παύλες που άλλαξαν
τη ροή της Ελληνικής ποίησης
του εικοστού αιώνα: δύο δοκάρια,
δύο άξονες, δύο σπαθιά. Το δρεπανοφόρο
άρμα του Καβάφη άρχισε να θερίζει
απογόνους και προγόνους, η απίθανη
μηχανή Καβάφη μπήκε σε λειτουργία
μαζί με την ύψιστη αυτοειρωνεία
τη σοφή αν θέλετε αμφιβολία
(μας πήγε αλήθεια πολύ μακριά…)
του τεχνίτη μπρος στο τελειωμένο
έργο το αδυσώπητο ερωτηματικό:
εκείνη του Αυγούστου
“Αύγουστος ήταν;” η βραδιά…

Κυριακή, 12
β΄

Κάθε φορά που συντονίζομαι στο Τρίτο
είναι σα να συναντάω δυο-τρεις φίλους
που ακούν αποκλειστικά Τρίτο Πρόγραμμα
και να συνομιλώ μαζί τους. Κάθε φορά
που συντονίζομαι στο Τρίτο, συντονίζομαι
στο επέκεινα με το Γιώργο Δρανδάκη.
Άκουγε μόνο Τρίτο ο μακαρίτης.
Πέθανε μόνος κι αβοήθητος με το ακουστικό
του τηλεφώνου στο χέρι, ακούγοντας
Τρίτο Πρόγραμμα. Τώρα που μόλις 5 χρόνια
με χωρίζουν από την ηλικία
του θανάτου του, αυτό που φοβάμαι περισσότερο
είναι να πεθάνω μόνος μου κι εγώ, αβοήθητος.
Χίλιες φορές ο Θάνατος μέσα σε κόσμο, σε πολύ κόσμο.
Ίσως γι’ αυτό να ταξιδεύω ασταμάτητα
αυτόν τον καιρό: μην τυχόν και με πετύχει
ο θάνατος μόνο κι ανυπεράσπιστο στο σπίτι.

---

Ο Σωτήρης Παστάκας  (ποιητής, μεταφραστής, δοκιμιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός, πεζογράφος, δάσκαλος βιωματικής γραφής, ανθολόγος), γεννήθηκε το 1954 στη Λάρισα, όπου και ζει. Σπούδασε Ιατρική στη Ρώμη. Για 30 χρόνια εργάσθηκε ως ψυχίατρος στην Αθήνα. Έχει εκδώσει μεταφράσεις ιταλικής ποίησης, δοκίμια, διηγήματα και 17 ποιητικές συλλογές. Έχει μεταφραστεί σε 16 γλώσσες κι έχει διαβάσει ποιήματα σε διάφορα διεθνή ποιητικά φεστιβάλ (San Francisco, Sarajevo, Izmir, Roma, Napoli, Siena, Cairo, Istanbul  κλπ). Για το 2021 είναι επίσημος προσκεκλημένος στο 31^ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης του Μεδεγίν, στην Κολομβία. Τρεις ποιητικές συλλογές του κυκλοφορούν στην Ιταλία όπου απέσπασε το Βραβείο Nord Sud το 2016, μία στις ΗΠΑ και πρόσφατα στην Ισπανία. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων από το 1994.

Sotirios Pastakas (poeta, traduttore, saggista, produttore radiofonico, romanziere, insegnante di scrittura esperienziale, antologo), è nato nel 1954 a Larissa, dove vive. Ha studiato medicina a Roma. Per 30 anni ha lavorato come psichiatra ad Atene. Ha pubblicato traduzioni di poeti italiani, saggi, racconti e 17 raccolte di poesie. È stato tradotto in 16 lingue e ha letto poesie in vari festival internazionali di poesia (San Francisco, Sarajevo, Izmir, Roma, Napoli, Siena, Il Cairo, Istanbul, ecc.). Per il 2021 è ospite ufficiale del 31 ° Festival Internazionale di Poesia Medegin in Colombia. Tre delle sue raccolte di poesie sono pubblicate in Italia dove ha vinto il Nord Sud Award nel 2016, una negli Stati Uniti e più recentemente in Spagna. È membro della Greek Writers’ Society dal 1994.

Pubblicità